Wystawa Legiony Polskie 1914-1918 w Gmachu Głównym MNK czynna jest już prawie rok. Niebawem będziemy obchodzić 101. rocznicę wymarszu I Kompanii Kadrowej z krakowskich Oleandrów. Choć do zamknięcia wystawy pozostało jeszcze blisko dwa miesiące, w takich okolicznościach przychodzi czas refleksji. Jednym z niezwykłych momentów, które utkwiły mi w pamięci podczas przygotowywania wystawy w 2014 roku, był dar Kazimierza Romana Grodzickiego.
Tuż przed otwarciem wystawy, w trakcie bardzo intensywnej pracy nad ułożeniem eksponatów, przyszedł do Muzeum pewien pan, który miał ze sobą pakunek. Zapytał, czy chcemy jego zwartość w darze. Po rozpakowaniu oczom naszym ukazały się prawdziwe skarby!
Były to pamiątki po jego ojcu Kazimierzu Grodzickim (1896 – ok. 1941), legioniście i wiceprezydencie Wilna w latach 30. Wśród nich znajdowały się dwie książeczki wojskowe – pierwsza wydana po wstąpieniu do formującego się Legionu Zachodniego, z datą 4 sierpnia 1914 roku, druga z przebiegiem służby w 1 pułku piechoty Legionów Polskich, pierścień srebrny z miniaturą odznaki „Za Wierną Służbę”, a także czapka maciejówka i opaska Wileńskiego Oddziału Związku Strzeleckiego, którego Kazimierz Grodzicki był skarbnikiem.
W pierwszej chwili chciałem je od razu wyeksponować. Niestety, książeczki wojskowe były w nie najlepszym stanie, maciejówkę i opaskę również nadszarpnął ząb czasu. Niemniej na przełomie 2014 i 2015 roku jedną z książeczek wojskowych oraz maciejówkę, po niezbędnych zabiegach konserwatorskich, dołączyliśmy do ekspozycji.
Książeczkę wojskową obejrzeć można w gablocie z umundurowaniem i uzbrojeniem I Brygady Legionów Polskich, maciejówka zaś jest eksponowana w ostatniej gablocie z kurtką Marszałka Józefa Piłsudskiego, zamykając niejako opowieść legionową – uszyta była prawdopodobnie na okoliczność pogrzebu serca Marszałka na wileńskiej Rossie.
Piotr Wilkosz – historyk, specjalista zajmujący się dawną bronią palną, pracuje w Dziale Militariów MNK, kurator wystawy „Legiony Polskie 1914-1918”.
Wystawę Legiony Polskie 1914-1918 można oglądać w Gmachu Głównym MNK do 30 września 2015.
Wzruszające!