Ostatnio pisałem o naszej podróży do Gdańska i ekscytującym spotkaniu z dziełem Hansa Memlinga. Nie minęło kilka tygodni, a tu nowe emocje i znowu wielka odpowiedzialność – kolejne arcydzieło światowej klasy trafiło w ręce muzealnych konserwatorów i naukowców z MNK.
Zgodnie z umową z dyrektorem Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach, które jest właścicielem obrazu El Greco ”Ekstaza św. Franciszka”, ten jedyny w polskich muzeach obraz Mistrza z Toledo, po kilkutygodniowej ekspozycji w EUROPEUM, został przewieziony do innego oddziału MNK, gdzie mieści się nasze Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych.
Tutaj na „św. Franciszka” czekała specjalna sztaluga, specjalistyczny sprzęt do badań i muzealni eksperci, którzy w obecności gości z Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach przeprowadzili kompleksowe, bezinwazyjne badania i udokumentowali aktualny stan zachowania dzieła. Wykonano badanie kamerą hiperspektralną, pełny zestaw fotografii w świetle widzialnym i analitycznym (IR, UV, RTG), makrofotografie oraz analizy pigmentów przy użyciu spektrometru fluorescencji rentgenowskiej XRF.
Taki zestaw badań staje się coraz częstszą muzealną praktyką w odniesieniu do najcenniejszych dzieł sztuki i wydaje się, że możemy już mówić o nowym międzynarodowym standardzie z zakresu badań i konserwatorskiej ochrony dzieł sztuki. Standardzie, w praktycznej realizacji którego, aktywny udział od kilku lat bierze również Muzeum Narodowe w Krakowie. Dzięki posiadaniu LANBOZu przebadaliśmy i udokumentowaliśmy stan zachowania wielu arcydzieł, na czele z „Damą z gronostajem” Leonardo da Vinici i wspomnianym na początku „Sądem ostatecznym” Hansa Memlinga. Cały czas tworzymy i uzupełniamy bazę danych na temat techniki, technologii i stanu zachowania rozmaitych dzieł sztuki.
Ta wiedza pozwala nie tylko dowiedzieć się prawie wszystkiego o obiekcie (szczęśliwie dla nas i naszych następców zawsze zostaje jakieś pytanie bez odpowiedzi!), ale bezsprzecznie stanowi też nieoceniony materiał, pozwalający zarówno obecnie jak i w przyszłości dokładnie monitorować stan zachowania danego dzieła. A powtarzane sukcesywnie takie „badania okresowe” i odpowiednia prewencja konserwatorska dają szansę utrzymania dzieł w dobrym stanie i ich trwania przez wieki.
Janusz Czop – Wicedyrektor ds. Konserwacji i Przechowywania Zbiorów MNK.
Zdjęcia: Archiwum MNK
Przeczytaj też: El Greco – fakty i legendy
