„Był bardzo potrzebny – jako doskonały, a skromny artysta i jako człowiek prawdziwie szlachetny” [1].
W 2016 roku, dzięki zakupowi w ramach programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kolekcje”, do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie trafiła wyjątkowa kolekcja rzeźb i mebli autorstwa Ludwika Pugeta.
Ludwik Puget to jeden z wybitniejszych i oryginalniejszych młodopolskich rzeźbiarzy. Uważał się za samouka i wielokrotnie podkreślał, że największy wpływ na jego artystyczne wykształcenie miała matka Marii Puget, z domu de Mylo. „Największego poziomu szkołą” – jak wspominał „był salon mej matki i towarzystwo wybitnych ludzi, których tam co dzień widywałem. Do najbliższych przyjaciół należeli: poeta i estetyk K. M. Górski, młodzi profesorowie uniwersytetu K. Kostanecki i Wł. Natanson, najbliższy mi wówczas i do końca życia przyjaciel Karol Potkański, człowiek niepospolity, wszechstronny erudyta. A obok tych ludzi starszych ode mnie o lat kilkanaście bywali starsi przyjaciele i znajomi, jak St. Tomkowicz, K. Morawski, Jerzy Mycielski, M. Sokołowski, stary J. Łepkowski, Wł. Żeleński, T. Stryjeński”… Choć Puget ostatecznie żadnych studiów artystycznych nie ukończył, to pobierał specjalistyczne nauki: w latach 1895-1897 studiował rzeźbę w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, w pracowni Alfreda Dauna; równocześnie uczęszczał do pracowni Teodora Axentowicza i do słynnej „klasy pejzażowej” Jana Stanisławskiego. Równolegle zapisał się na Uniwersytet Jagielloński, gdzie wysłuchiwał wykładów z historii sztuki, filozofii i… weterynarii. Od 1897 roku naukę uzupełniał w Paryżu w prywatnej pracowni rzeźbiarza – animalisty Emmanuela Frémieta oraz w Académie Colarossi u Jeana Antoina Injalberta. Po powrocie do kraju przez semestr 1908/1909 studiował w pracowni rzeźby Konstantego Laszczki w zreformowanej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
W swojej twórczości rzeźbiarskiej Ludwik Puget interpretował założenia impresjonizmu: zatrzymywał w nich przelotną chwilę, stosował wrażeniowe ujęcia i operował rozedrganą, szkicową fakturą rzeźb. Biegła znajomość historii sztuki pozwoliła mu na pastiszowe nawiązania do dawnych stylów, zwłaszcza rzeźby gotyckiej. Nie bez znaczenia były jego studia weterynaryjne, które dały mu dogłębną znajomość anatomii zwierzęcej, a rzeźba animalistyczna stała się jedną z jego ulubionych dziedzin.
Również impresyjny charakter późniejszych dzieł Pugeta, pochodzących z lat poprzedzających wybuch I wojny, ich wrażeniowa forma, konkretyzowana szybko, pracą rąk pozostawiających ślady każdego dotknięcia tworzywa, czasem szkicowa, innym razem syntetyczna i uogólniona, pozwalają klasyfikować je jako przykłady impresjonizmu w rzeźbie młodopolskiej. Dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego do kolekcji Muzeum Narodowego trafiła jedna z najbardziej znanych jego rzeźb – impresja z Paryża ukazująca znaną z pracowni Injalberta angielską rzeźbiarkę Muriel Sturday siedzącą na ławce z leżącym obok i przytulającym się do niej olbrzymim i zapewne rozpieszczonym dogiem. Jednym z najlepszych przykładów impresjonizmu w rzeźbie, zarówno pod względem ujęcia tematu, jak i w zakresie formy i oddania ruchu jest, pozyskana również do zbiorów kompozycja „Ławeczka” ukazująca trzy siedzące na ławce i machające nogami dziewczyny (córka rzeźbiarza – Maria Puget (1903-1951), a także prawdopodobnie Zosia Nawrocka (1900-1997) i Hela Kossak (?)). Kompozycja zachwyca prawdą, wdziękiem i swobodą wykonania – tak jak cała twórczość Ludwika Pugeta.
[1] Juliusz Kydryński, Był potrzebny, Kraków 1972
Urszula Kozakowska-Zaucha – historyk sztuki, kierownik Działu Sztuki Nowoczesnej
Zdjęcie główne: Ludwik Puget, Ławka, 1908, fot. Mirosław Żak – Pracownia Fotograficzna MNK
Prezentowany zespół zabytków został zakupiony do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie od spadkobierców Artysty w ramach programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kolekcje” – priorytet nr II: kolekcje muzealne.
Fotografie archiwalne ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
